Aptomat có vai trò cực kỳ quan trọng trong mạch điện gia đình. Tuy nhiên, rất nhiều sự cố thường xảy ra như aptomat không bật lên được, aptomat không nhảy. Dưới đây, Minh Hiếu sẽ hướng dẫn bạn cách khắc phục sự cố trên một cách hiệu quả.
Trước tiên, cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về aptomat gia đình.
Aptomat là gì?
Aptomat là tên thường gọi của thiết bị đóng cắt tự động (cầu dao tự động). Trong tiếng Anh thiết bị đóng cắt là Circuit Breaker (viết tắt là CB). Aptomat có chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch trong hệ thống điện. Một số dòng Aptomat có thêm chức năng bảo vệ chống dòng rò được gọi là aptomat chống rò hay aptomat chống giật. Aptomat đôi khi còn được gọi theo cách ngắn gọn là Át.
Aptomat dùng để làm gì?
Aptomat là một thiết bị điện dùng để tự động cắt các mạch điện giống như cầu chì. Cb bảo vệ hệ thống hay các thiết bị điện tránh khỏi trường hợp bị quá tải và bị ngắn mạch, sụt áp…Aptomat còn được sử dụng để đóng cắt không thường xuyên các mạch làm việc ở chế độ bình thường, giúp bảo vệ các thiết bị điện.
Aptomat dùng để làm gì?
Cấu tạo Aptomat
Aptomat (MCB hay MCCB) thường được chế tạo có hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba tiếp điểm (chính, phụ, hồ quang).
Khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang đóng trước, tiếp theo là tiếp điểm phụ, sau cùng là tiếp điểm chính. Khi cắt mạch thì ngược lại, tiếp điểm chính mở trước, sau đến tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm hồ quang. Như vậy hồ quang chỉ cháy trên tiếp điểm hồ quang, do đó bảo vệ được tiếp điểm chính để dẫn điện. Dùng thêm tiếp điểm phụ để tránh hồ quang cháy lan vào làm hư hại tiếp điểm chính.
Nguyên lý hoạt động
Ở trạng thái bình thường sau khi đóng điện, Aptomat được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động. Bật Aptomat ở trạng thái ON, với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút.
Nguyên lý hoạt động của aptomat
Khi mạch điện quá tải hay ngắn mạch. Lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3, móc 5 được thả tự do, lò xo 1 được thả lỏng. Kết quả các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Các thông số kỹ thuật của Aptomat gia đình
| STT | Thông số | Giá trị |
| 1 | In | Dòng điện định mức. Ví dụ: MCCB 3P 250A 36kA, In = 250A. |
| 2 | Ir | Dòng hoạt động được chỉnh trong phạm vi cho phép của Aptomat. Ví dụ aptomat chỉnh dòng 250A có thể điều chỉnh từ 125A đến 250A. |
| 3 | Ue | Điện áp làm việc định mức. |
| 4 | Icu | Dòng cắt ngắn mạch là khả năng chịu đựng dòng điện lớn nhất của tiếp điểm trong 1 giây. |
| 5 | Icw | Khả năng chịu dòng ngắn mạch trong 1 đơn vị thời gian |
| 6 | Ics | Khả năng cắt thực tế khi xảy ra sự cố của thiết bị. Khả năng này phụ thuộc vào từng nhà sản xuất do công nghệ chế tạo khác nhau |
| 7 | AT | Ampe Trip (dòng điện tác động) |
| 8 | AF | Ampe Frame (dòng điện khung) |
| 9 | Characteritic cuver: | Llà đường cong đặc tính bảo vệ của CB |
| 10 | Mechanical/electrical endurace | Số lần đóng cắt cơ khí cho phép/ số lần đóng cắt điện cho phép. |
Các loại Aptomat điện dân dụng phổ biến
Phân loại theo cấu tạo
– Aptomat dạng tép MCB (Miniature Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
– Aptomat dạng khối MCCB (Moulded Case Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
Phân loại theo chức năng
– Aptomat thường (bảo vệ quá tải, ngắn mạch): MCB, MCCB
– Aptomat chống rò: RCCB (Residual Current Circuit Breaker – aptomat chống dòng rò dạng tép), RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection – aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng tép), ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker – aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng khối).
Phân loại theo số pha / số cực
– Aptomat 1 pha: 1 cực
– Aptomat 1 pha + trung tính (1P+N): 2 cực
– Aptomat 2 pha: 2 cực
– Aptomat 3 pha: 3 cực
– Aptomat 3 pha + trung tính (3P+N): 4 cực
Aptomat 3 pha 4 cực
– Aptomat 4 pha: 4 cực
Phân loại theo dòng cắt ngắn mạch
– Dòng cắt thấp: thường dùng trong dân dụng. Ví dụ MCCB NF125-CV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 10kA.
– Dòng cắt tiêu chuẩn: thường dùng trong công nghiệp. Ví dụ MCCB NF125-SV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 30kA.
– Dòng cắt cao: thường dùng trong công nghiệp và các ứng dụng đặc biệt. Ví dụ MCCB NF125-HV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 50kA.
Phân loại theo khả năng chỉnh dòng
– Aptomat có dòng định mức không đổi. Ví dụ MCCB NF400-SW 3P 400A của Mitsubishi có dòng định mức 400A không thay đổi được.
– Aptomat chỉnh dòng định mức. Ví dụ MCCB NF400-SEW 3P 400A của Mitsubishi có dòng định mức điều chỉnh được từ 200A – 400A.
Top 5 thương hiệu Aptomat gia đình được ưa chuộng nhất năm 2020
Aptomat Panasonic
Panasonic là thương hiệu thiết bị điện rất nổi tiếng trên thị trường, chuyên cung cấp các thiết bị điện dân dụng cho hầu hết các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Thiết bị đóng cắt Panasonic bao gồm rất nhiều loại như: CB, MCB, ELCB, RCBO…
Aptomat Panasonic chất lượng tốt nhất
Mỗi loại aptomat Panasonic được sử dụng cho các công trình khác nhau nên được rất nhiều người tiêu dùng quan tâm và lựa chọn. Aptomat Panasonic được sản xuất trên dây truyền công nghệ hiện đại. Nên có ưu điểm về độ chính xác cao, độ nhạy cao, có khả năng ngắt được dòng điện tức thì. Khi có các sự cố về dòng điện hay các thiết bị điện xảy ra. Hơn nữa, các loại aptomat Panasonic đều có khả năng hoạt động rất tốt trong nhiều điều kiện khác nhau và các môi trường khác nhau. Tuy nhiên, giá thành của aptomat chống giật
Aptomat Sino
Thiết bị đóng cắt Sino là thiết bị được sử dụng rộng rãi ở các công trình dân dụng lẫn các công trình công nghiệp. Với sự đa dạng của các thiết bị như: MCB, MCCB và các thiết bị điện có khả năng chống rò dòng như RCCB. Aptomat Sino được sản xuất trên dây truyền công nghệ tiên tiến – hiện đại nhất nên đạt chất lượng, an toàn theo các tiêu chuẩn Châu Âu.
Aptomat Sino thiết kế đơn giản – tinh tế
Ưu điểm của thiết bị đóng cắt Sino là: chất lượng, độ bền cao, khả năng làm việc ổn định nhất và bền bỉ nhất trong các điều kiện môi trường khác nhau. Tuy nhiên, thiết bị đóng cắt Sino không được sử dụng rộng rãi ở các công trình công nghiệp.
Aptomat LS
Thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng đến từ Hàn Quốc là thương hiệu LS. Các sản phẩm aptomat LS đáp ứng được yêu cầu về kĩ thuật khắt khe, có độ bền rất cao nhưng lại có chi phí khá thấp nên rất phù hợp với nhiều công trình lớn như: các hệ thống điện từ trong nhà máy, xưởng sản xuất, các khu chung cư, tòa nhà cao tầng đến các khu công nghiệp. Aptoamat LS cũng rất đa dạng như: MCB, MCCB, PLC, ACB…
Aptomat LS có độ bền cao
Aptomat Schneider
Schneider là thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng đến từ Pháp,vói nhiều năm kinh nghiệm hơn 100 năm trong việc sản xuất và cung cấp các thiết bị điện cho các quốc gia trên thế giới. Thiết bị điện aptomat Schneider có khả năng vận hành trong các điều kiện môi trường khác nhau.
Aptomat Schneider thiết kế tinh tế – đơn giản
Aptomat Mitsubishi
Mitsubishi là thương hiệu đến từ Nhật Bản nên các khâu sản xuất Mitsubishi tốt nhất đạt chất chất lượng tốt nhất, độ bền cao. Với hơn 75 năm kinh nghiệm Mitsubishi chuyên cung cấp các loại thiết bị điện tốt nhất cho người tiêu dùng.
Aptomat Mitsubishi chính hãng, chất lượng
Các thiết bị đóng cắt Mitsubishi rất đa dạng từ những loại dân dụng 6A cho đến các thiết bị công nghiệp 6300A với nhiều loại: 2 cực, 3 cực và 4 cực và dòng cắt từ 50kA – 100kA. Aptomat Mitsubishi được thiết kế để thực hiện các công việc rất khó khăn mang đến sự tin cậy cao cho người sử dụng thiết bị điện, giúp cho hệ thống điện có thể loại bỏ được những sự cố xảy ra.
Cách chọn aptomat phù hợp?
Aptomat là thiết bị rất quan trọng trong gia đình nên khi lựa chọn Aptomat thì bạn nên cân nhắc thật kĩ để lựa chọn được thiết bị cho chính xác nhất. Nên chọn lựa Aptomat bạn nên cân nhấc và xem xét thật kĩ lưỡng Aptomat cho gia đình để có thể lựa chọn tốt nhất và phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng của mình.
Xác định được nhu cầu sử dụng
Việc xác định nhu cầu sử dụng là rất quan trọng. Bởi tùy từng nhu cầu sử dụng khác nhau mà bạn có thể lựa chọn được loại Aptomat có chức năng và vai trò phù hợp nhất. Để tránh tình trạng lựa chọn các loại Aptomat có dòng điện định mức quá cao hoặc quá thấp so với hệ thống điện của gia đình khiến thiết bị không thể đóng cắt chính xác và gây lãng phí.
Vị trí lắp đặt
Vị trí lắp đặt cũng rất quan trọng, bạn nên quan tâm tới vị trí lắp đặt Aptomat ở đâu để có thể lựa chọn được loại Aptomat phù hợp nhất.
Lựa chọn Aptomat chống giật hay Aptomat thông thường thì tùy vào nhu cầu sử dụng và hệ thống các thiết bị điện để xem xét lựa chọn được Aptomat phù hợp nhất.
Ngày nay việc gắn và sử dụng aptomat vào hệ thống điện là điều hiển nhiên. Vì chắc chắn bạn sẽ không muốn cháy chập điện, cháy TV, tủ lạnh, máy lạnh… vì không có công cụ tự ngắt điện khi có sự cố.
Việc chọn lựa aptomat dân dụng (CB) nên giao cho thợ điện hoặc những ai có kiến thức về điện gia dụng. Nếu chọn sai, có thể xảy ra sự cố chạm chập hoặc APTOMAT cứ nhảy liên hồi (chọn dòng điện định mức sai). Việc chọn dòng điện định mức quá cao (ví dụ 50A thay vì 30A) cho chắc ăn cũng không nên vì lãng phí (giá cao hơn).
Sự cố với aptomat điện dân dụng
Aptomat không bật lên được
Hiện tượng Aptomat tự động nhảy, nhảy liên tục hoặc sập aptomat không bật lên được không hiếm gặp trong quá trình sử dụng điện của các gia đình. Điều này thường khiến gây khó chịu cũng như ảnh hưởng đến sinh hoạt lẫn hệ thống điện trong nhà.
Cách khắc phục Aptomat không bật lên được
Do đâu nhảy Aptomat không bật lên được
Nguyên nhân phổ biến thường xảy ra nhất là do công suất sử dụng điện lớn dẫn đến quá tải và Aptomat hoạt động đúng tính năng của mình là ngắt điện để đảm bảo an toàn cho toàn bộ mạch điện. Ở trường hợp này bạn nên giảm thiểu sử dụng các thiết bị điện không cần thiết để tránh tăng công suất điện nhiều lần sẽ làm cho Aptomat và hệ thống điện nhanh hư hỏng.
Trong trường hợp bạn sử dụng ít thiết bị điện cùng một lúc nhưng Aptomat vẫn bị nhảy liên tục. Hoặc dẫn đến sập Aptomat không bật lên được thì có lẽ là do có vấn đề trong mạch điện, các đầu nối điện hoặc có thiết bị điện bị rò rỉ, chập cháy; cũng có thể là do Aptomat bị hỏng. Điều bạn cần làm là kiểm tra xem mạch điện trong nhà chổ nào có vấn đề, bị rò rỉ điện, chập cháy hoặc hở mạch. Để xử lý kịp thời tránh gây ảnh hưởng đến toàn bộ nguồn điện và hoạt động của các thành viên trong gia đình.
Xử lý vấn đề Aptomat không bật lên được
Việc đầu tiên bạn hãy reset lại áp vì có một số loại Ap thường có trạng thái TRIP. Nếu Aptomat hoạt động lại bình thường thì bạn đã xử lý xong và có thể sử dụng điện trở lại. Còn nếu aptomat sau đó lại nhảy về trạng thái TRIP thì phải kiểm tra hệ thống điện sau aptomat có bị ngắn mạch không. Khi kiểm tra thấy mạch điện bình thường thì có thể kết luận rằng aptomat không bật lên được là do bị hỏng.
Nếu Aptomat bị hỏng, bạn phải nhanh chóng gọi thợ sửa điện gia đình đến sửa để xử lý kịp thời. Đảm bao an toàn cũng như giúp việc sinh hoạt trong nhà hoạt động bình thường trở lại nhanh chóng hơn. Những người thợ có kinh nghiệm và chuyên môn cao sẽ không làm mất thời gian của bạn.
Aptomat không nhảy
Nếu trường hợp aptomat bị nhảy khiến nguồn điện bị mất thì nguyên nhân chủ yếu chính là aptomat có vấn đề thì bạn chỉ cần kiểm tra aptomat là được. Thông thường aptomat bị nhảy là do công suất của chúng nhỏ hơn công suất của các thiết bị điện nên gây ra hiện tượng quá tải khi sử dụng.
Sửa aptomat không nhảy
Còn trong trường hợp aptomat không bị nhảy nhưng điện bị mất thì chúng ta sẽ nghĩ đến một số nguyên nhân sau:
Do mất điện cục bộ từ bên điện lực
Đây là hiện tượng rất bình thường do bên sở điện lực cúp điện nên bạn không cần phải lo lắng có sự cố nào xảy ra
Do kĩ thuật lắp đặt aptomat bị sai
Thông thường lắp đặt aptomat chúng ta phải để ý đến cách đấu dây bởi vi aptomat có 2 dây để kết nối với nguồn điện: dây N và dây L. Dây L sẽ đấu nối vào dây nóng của nguồn điện và dây N (còn gọi là dây mass) sẽ đấu nối vào dây trung tính của nguồn điện. Nếu không chú ý trong quá trình lắp đặt sẽ dễ bị nhầm lẫn vai trò của chúng khiến dây nóng không đi qua nam châm điện thì độ trễ pha đóng mạch tăng lên dẫn đến hiện tượng điện bị mất.
Cách lắp aptomat chống giật nhanh chóng – an toàn hơn
Để lắp đặt aptomat chống giật tốt nhất bạn cần khảo sát được vị trí lắp đặt ở gia đình hoặc các công trình. Khảo sát xem dòng điện nhà bạn sử dụng loại aptomat chống giật có thông số kĩ thuật nào phù hợp nhất để lắp đặt.
Cách lắp aptomat chống giật – an toàn
Các bước lắp đặt aptomat chống giật:
Bước 1: Ngắt điện
Ngắt nguồn điện và hệ thống điện ở không gian lắp đặt
Bước 2: Bắt vít aptomat chống giật vào tủ điện hoặc bảng điện, có nắp đậy
Khi bắt vít thì bạn nên bắt vít thật chắc chắn và cẩn thận để không bị lỏng lẻo trong quá trình sử dụng thiết bị điện. và đặt đầu line ở phía trên, đầu load ở phía dưới
Bước 3: Đấu dây điện vào aptomat chống giật
Khi đấu dây điện vào aptomat chống giật thì nguồn AC được gắn vào đầu line, đầu ra thì gắn với phụ tải vào các cọc load. Không nên gắn ngược lại vì sẽ dễ gây chập cháy điện và nguy hiểm cho người sử dụng. Dây nóng phải đấu vào cọc L, dây nguội vào cọc N. Lưu ý, aptomat chống giật không có khả năng chống quá tải phải lắp đặt nối tiếp sau MCB và MCCB để đảm bảo an toàn cho hệ thống khi xảy ra quá tải, quá áp.
Cách đấu dây aptomat chống giật
Bước 4: Hoàn thiện lắp đặt
Sau khi lắp đặt xong aptomat chống giật bạn không nên chủ quan sử dụng luôn. Mà cần kiểm tra lại hệ thống điện để xem aptomat chống giật có hoạt động được không để điều chỉnh một cách kịp thời.
Cách kiểm tra (Test) aptomat chống giật
Trong quá trình sử dụng, người dùng nên kiểm, tra chức năng bảo vệ ít nhất mỗi tháng một lần bằng cách nhấn nút test trên aptomat. Thao tác như vậy sẽ giúp cho bạn phát hiện được những trường hợp hỏng hóc hay phải thay cái khác hoặc sửa lại để tránh trường hợp và sự cố khi xảy ra. Có rất nhiều trường hợp do lắp đặt lâu và sử dụng ở những nơi có độ ẩm cao làm cho aptomat chống giật không còn khả năng dịch chuyển để ngắt mạch điện được. Dù mạch điện tử vẫn đang hoạt động bình thường. Bạn nên test ít nhất 1 lần/ tháng để xác định được các sự cố khi có vấn đề xảy ra để có biện pháp khắc phục.
Có 3 cách để kiểm tra aptomat chống giật:
Cách 1: Nhấn nút test trên aptomat chống giật nếu aptomat chống giật mà ngắt điện là Ok
Cách 2: Nếu như bạn không yên tâm thao tác như ở cách 1 thì dây mát của tải không đấu qua aptomat. Tải bạn nên có công tắc để tắt/ mở. Khi đóng aptomat hay bật công tắc điện cho tải. Lúc đó aptomat chống giật sẽ ngắt là Ok.
Cách 3: Với cách này chỉ được áp dụng khi không biết Aptomat chống giật chống giật đó có bị quá tải hay không. Nếu cầu chì được lắp trước aptomat, chọn ampe thấp hơn khi dây đỏ và xanh lại nếu chì sau Cb đứt, Cb khồng ngắt là Cb có chống chập.
Cách đấu aptomat 1 pha 1 cực
Cách đấu với nguồn 1 pha
Nguồn điện 1 pha có 2 dây là dây nóng (L) và dây trung tính (N). Khi lắp đặt, chúng ta sẽ đấu dây nóng vào đầu vào của aptomat 1 pha; đầu ra của aptomat sẽ đấu vào 1 đầu của tải; đầu nối còn lại của tải sẽ được nối với dây trung tính của nguồn.
Cách đấu aptomat 1 pha 1 cực nguồn 1 pha
Cách đấu với nguồn 3 pha
Nguồn điện 3 pha có 3 dây nóng nên chúng ta chỉ cần chọn 1 trong 3 dây pha để đấu vào đầu vào của aptomat 1 pha. Các nước còn lại thực hiện giống cách đấu nguồn 1 pha.
Cách đấu aptomat 1 pha 1 cực nguồn 3 pha
Cách đấu aptomat 1 pha 2 cực
Cách đấu nối với nguồn 1 pha
Dây nóng và dây trung tính của nguồn đấu vào đầu vào của aptomat; đầu ra của aptomat đấu vào 2 đầu của tải.
Cách đấu aptomat 1 pha 2 cực nguồn 1 pha
Cách đối nối với nguồn 3 pha
Cũng giống như cách đấu với nguồn 1 pha, những vì nguồn 3 pha có 3 dây nóng nên chỉ cần chọn 1 dây pha để đấu vào đầu vào của aptomat; các bước còn lại thực hiện giống như đấu với nguồn 1 pha.
Cách đấu aptomat 1 pha 2 cực nguồn 3 pha
Chú ý: khi lắp đặt ở nguồn 3 pha cần kiểm tra kĩ lưỡng để tránh trường hợp đấu nhầm 2 dây pha sẽ gây ra các sự cố điện cực nguy hiểm cho người sử dụng khi sử dụng điện và thiết bị điện.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết nhất về aptomat. Nếu bạn có khó khăn trong việc lựa chọn, lắp đặt aptomat cũng như các thiết bị điện như ổ điện, bảng điện,… Vui lòng liên hệ hotline :
Hotline tư vấn miễn phí 24/7 : 0987.026.338
Tôi là Vũ Tuyền – kỹ thuật viên điện nước. Với hơn 10 năm trong nghề làm điện nước dân dụng, sửa chữa các thiết bị điện – nước như máy bơm, bồn cầu, quạt, vòi tắm – vòi chậu rửa… và chuyên nhận lắp đặt mới điện nước tại khu vực Hà Nội. Tôi và đội ngũ thợ lành nghề của Minh Hiếu đã trực tiếp thực hiện lắp đặt – sửa chữa cho rất nhiều công trình, rất nhiều thiết bị bị hư hỏng. Các loại đường ống nước từ cũ đến hiện đại đều đã được thực thi trực tiếp nhiều lần. Tôi muốn chia sẻ những kinh nghiệm và cách làm hiệu quả nhất đến mọi người để có thể tự khắc phục những lỗi đơn giản. Giúp tiết kiệm chi phí hơn
