Ở Việt Nam, dòng điện được sử dụng phổ biến là dòng điện xoay chiều 220V. Đây là dòng điện có hai cực: cực âm và cực dương hay vẫn thường được gọi là dây nóng và dây lạnh. Vậy tại sao dây điện có 2 dây? Có mấy cách kiểm tra dây nóng dây nguội. Nguyên nhân – dấu hiệu – hệ quả dây nóng và dây nguội đều có điện.
Tại sao dây điện có 2 dây?
Tại sao dây điện có 2 dây? thực tế điện 1 pha được sử dụng cho sinh hoạt gia đình bao gồm 2 dây trong đó là 1 dây nóng và 1 dây nguội. Ngoài ra cũng có loại dây điện có 3 dây, 4 dây, 5 dây,….
Tại Việt Nam, hiệu điện thế giữa 2 dây là 220V. Tuy nhiên trên thực tế, tại một số quốc gia khác như: Đài Loan, Nhật Bản…được sử dụng theo quy chuẩn thấp hơn: 100V, 110V, 120V…
Có nhiều người thường nhầm lẫn giữa điện 1 pha và điện 1 chiều. Do điện 1 chiều là dòng dịch chuyển của các hạt điện tích theo hướng không đổi tạo sự hạn chế khi sử dụng.
Cho nên điện 1 pha là điện xoay chiều tiện lợi hơn khi sử dụng. Tuy nhiên điện 1 pha có công suất nhỏ, không thể truyền đi xa nên chỉ thích hợp sử dụng trong đời sống sinh hoạt.
Cách kiểm tra dây nóng dây nguội
Dưới đây 3 cách xác định dây nóng dây nguội :
1/ Cách nhận biết dây nóng dây nguội qua màu sắc
Để đảm bảo an toàn, người ra xác định dây nóng và dây nguội theo màu sắc. Theo tiêu chuẩn về điện và tiêu chuẩn Việt Nam, việc quy ước màu của các loại dây như sau:
– Trong mạch điện 1 pha
+ Dây trung tính được quy ước màu đen/ màu xanh hoặc màu trắng.
+ Dây nóng được quy ước màu đỏ
– Trong mạch điện 3 pha
+ Dây trung tính được quy ước màu đen
+ Dây pha A được quy ước màu đỏ
+ Dây pha B được quy ước màu trắng
+ Dây pha C được quy ước màu xanh dương
+ Dây nối đất được quy ước màu xanh lá sọc vàng.
2/ Nhận biết dây nóng dây nguội bằng thiết bị đo điện
Có thể nhận biết dây nóng dây nguội bằng các thiết bị đo điện:
Bút thử điện
Khi cắm bút thử điện vào dây trung tính thì bút thử điện sẽ không sáng, dây pha thì bút sẽ sáng. Đây là cách đơn giản mà độ chính xác tuyệt đối được thợ sửa chữa điện chuyên nghiệp tại Hà Nội thường dùng. Mỗi người thợ khi đi ra khỏi công ty đều không thể quên mang theo thiết bị này.
Đồng hồ đo điện áp
Đối với các dòng lớn chúng ta không thể sử dụng được bút thử điện khi đó bắt buộc ta phải sử dụng các đồng hồ đo điện áp chịu được các dòng lớn để xác định đâu là dây nóng, dây nguội.
3/ Nhận biết dây nóng dây nguội qua kích thước tiết diện dây
Để đảm bảo an toàn khi truyền tải và sử dụng điện của các thiết bị điện dây nóng thường có tiết diện đường kính lơn hơn dây mát (dây trung tính). Bạn có thể thấy ngay điều này ở các mạng điện hạ thế đầu vào ở đầu cột điện gia đình.
Dây nóng và dây nguội đều có điện
Phần lớn hệ thống điện sinh hoạt dân dụng mà công ty điện lực cung cấp cho hộ gia đình sử dụng là hệ thống điện 1 pha gồm 2 dây với cấp điện áp là 220V. Gồm : 1 dây pha ( còn gọi là dây nóng ).
Dấu hiệu chập điện 2 dây nóng
Đèn bút thử điện chỉ sáng khi chúng ta cắm bút thử điện vào đường dây nóng, còn đường dây nguội thì không sáng. Khi chúng ta thấy hiện tượng hai dây đều sáng đèn bút thử điện. Lúc đó bạn phải nghĩ đến 1 điều là hệ thống nhà bạn đã bị rò rỉ điện.
Bút thử điện sáng cả 2 dây
Điện cấp vào CB gồm 2 dây : 1 dây pha ( dây nóng ) và 1 dây trung tính ( dây nguội ). Khi bạn dùng bút thử điện kiểm tra thấy cả 2 dây đều đỏ có nghĩa là dây trung tính ( dây nguội ) đã bị đứt ( hiện tượng hệ thống điện mất mát ).
Nguyên nhân
Thông thường, nguyên tắc dòng điện xoay chiều hai pha chỉ bao gồm 1 đường nóng và 1 đường nguội. Đối với những trường hợp cả hai dây điện đều có điện là do hiện tượng bị rò rỉ điện.
Cả 2 dây đều là dây nóng
Có khi nào nhà bạn bị mất điện hoàn toàn hay 1 phần ? Hay ổ cắm điện của bạn đột nhiên không có điện ? Đường dây điện chiếu sáng không hoạt động ? Bạn kiểm tra tất cả CB thì thấy CB đều bình thường ( thường thì nhà bạn bị chạm chập điện, quá tải điện, rò rỉ điện…CB sẽ nhảy (đóng) gây mất điện ). Bạn dùng bút thử điện kiểm tra CB thì thấy 2 dây điện đầu vào, 2 dây điện đầu ra CB đều Đỏ, đó là hiện tượng 2 dây đều là dây nóng.
Cả 2 dây đều là dây nguội
Trường hợp này có thể do trong quá trình đấu nối chưa kết nối được với nguồn điện; dẫn đến đường dây không mang điện nếu thử bằng bút thử điện thông thường không thể xác định được.
Hệ quả
Khi đó nguồn điện nhà bạn ở đâu đó đã tương tác với nhau 1 lượng nhiễm điện rất nhỏ chưa đủ gay ra cháy nổ đoản mạch điện. Trong đó có thể dây điện nhà bạn bị chuột cắn. Hoặc do sự ẩm ướt nơi nhà vệ sinh, sau cơn mưa tường nhà bạn bị ẩm ….
Đấu nhầm dây nóng lạnh có sao không?
Hiện tượng đấu nhầm dây nóng lạnh chỉ xảy ra tại vị trí đấu nối từ trạm điện vào mạng điện gia đình. Cái này thuộc về phạm vi của thợ điện chuyên nghiệp nên rất khó xảy ra. Tuy nhiên, vẫn có tình trạng này xảy ra.
Khi bạn đấu nhầm dây nóng lạnh rất dễ dẫn tới hiện tượng nhà bạn bị mất điện hoàn toàn hay 1 phần. Cụ thể là nếu bạn đấu 2 dây nóng với nhau thì lúc nào cũng có điện; dù bạn có tắt công tắc hay không, hoặc luôn có điện nhưng ở trạng thái sáng mờ mờ, không rõ ràng; Còn nếu bạn đấu nhầm 2 dây lạnh với nhau thì chắc chắn sẽ không có điện.
Cách sửa điện bị mất mát
Để tìm và sửa điện bị mất mát, bạn có thể thực hiện theo 2 cách sau:
Cách 1
Từ chỗ bị đứt dây trung tính ( dây nguội , chỗ bạn thử 2 dây đều đỏ ). Bạn tìm ngược về nơi cấp điện cho nó, có thể là tại một : CB khác ,hộp nối ( hộp phân dây ); hay một chỗ nào đó mà khi dùng bút thử điện kiểm tra bạn sẽ thấy 1 dây đỏ đèn và 1 dây không đỏ đèn. Có nghĩa là bạn đã tìm ra chỗ đứt dây trung tính ( dây nguội ) Bạn chỉ việc nối dây nguội lại là công việc sửa chữa điện mất mát đã xong.
1 số trường hợp sửa điện bị mất mát hay gặp :
– CB : 2 đầu điện vào , 2 đầu điện ra đều đỏ ➜ điện đầu vào bị đứt nguội hoặc CB bị hư.
– Ổ cắm điện : Cắm quạt không chạy, thử 2 ổ điện đều đỏ ➜ rút quạt ra, thử 2 ổ điện 1 bên đỏ 1 bên không ➜ Bị đứt sợi nguội
– Đèn : Bật không sáng, thử 2 đầu dây đèn đều đỏ ➜ Bị đứt sợi nguội
Cách 2
Từ nguồn điện cấp vào ta kiểm tra tại các nhánh rẽ, CB, hộp nối ( hộp phân dây )…; đến khi bạn dùng bút thử điện kiểm tra thấy cả 2 dây nguồn điện đều Đỏ có nghĩa là bạn đã tìm ra chỗ đứt dây trung tính ( dây nguội ). Bạn chỉ việc nối dây nguội lại là công việc sửa điện bị mất nguội đã xong. Hệ thống điện nhà bạn sẽ hoạt động bình thường trở lại.
LƯU Ý : Trước khi nối dây nguội bạn cần phải xác định chính xác trong 2 dây nóng dây nào là nóng thật dây nào là dây nguội bị đứt để tránh trường hợp điện chạm chập gây cháy nổ có thể nguy hiểm cho người.
Để an toàn cho mình và thiết bị, tốt nhất bạn nên gọi cho thợ sửa điện nhà đến sửa cho mình. Tuyệt đối không nên tự ý sửa chữa khi chưa ngắt hết nguồn điện trong nhà. Để đảm bảo an toàn mọi người nên liên hệ đến các đơn vị sửa chữa điện đến xử lý kịp thời.
Tôi là Vũ Tuyền – kỹ thuật viên điện nước. Với hơn 10 năm trong nghề làm điện nước dân dụng, sửa chữa các thiết bị điện – nước như máy bơm, bồn cầu, quạt, vòi tắm – vòi chậu rửa… và chuyên nhận lắp đặt mới điện nước tại khu vực Hà Nội. Tôi và đội ngũ thợ lành nghề của Minh Hiếu đã trực tiếp thực hiện lắp đặt – sửa chữa cho rất nhiều công trình, rất nhiều thiết bị bị hư hỏng. Các loại đường ống nước từ cũ đến hiện đại đều đã được thực thi trực tiếp nhiều lần. Tôi muốn chia sẻ những kinh nghiệm và cách làm hiệu quả nhất đến mọi người để có thể tự khắc phục những lỗi đơn giản. Giúp tiết kiệm chi phí hơn
